برنامه نویسی مقدماتی سی شارپ / درس هفتم

بسم الله الرحمن الرحیم

سلام دوستان عزیز...

همونطوری که در جلسه قبل گفتم، یکی از شاخصه هایی که به برنامه هوشمندی میده اینه که برنامه توانایی این رو داشته باشه که در شرایط مختلف تصمیم های مناسبی بگیره. چندتا مثال هم زدم. مثلا گفتم شما اگر گرسنه شوید سراغ غذا می روید. اگر بخواهید برنامه نویسی یاد بگیرید به باترفلای سر میزنید و... در جلسه قبل روش ساختن متغیر رشته ای رو هم یاد گرفتیم. در این درس ساختار شرطی "if" رو براتون تا حدودی شرح میدم. همچنین در این درس با عملگرها و عملوندها و عبارت ها آشنا خواهیم شد و از آنها در یک برنامه ساده اما خیلی هوشمندانه تر از برنامه های قبل استفاده می کنیم.

قبل از هرچیز اجازه دهید تا در مورد عملگر ، عملوند و عبارت صحبت کنیم. در برنامه نویسی، برخی از جملات هستند که نمی توانیم به آنها بگوییم "دستور" اما برای ما عمل خاصی رو انجام می دهند. خود این جملات از بخش هایی تشکیل شده اند که توضیح میدم. به این جملات ، "عبارت" یا Expression می گوییم.

عبارت ها از دو بخش عملوند و عملگر تشکیل شده اند. به شکل زیر دقت کنید:

در این شکل عملگرها رو با چهارضلعی های آبی مشخص کرده ام و عملوندها را با چهارضلعی های قرمز.

کلیدواژه typeof

برای بدست آوردن شیئ System.Type مربوط به یک نوع کاربرد دارد. یک عبارت typeof به شکل زیر است:

System.Type type = typeof(int);

ملاحظات

برای بدست آوردن نوع زمان-اجرای یک عبارت ، می توانید از متد دات نتی GetType بصورت زیر استفاده کنید:

int i = 0;
System.Type type = i.GetType();

عملگر typeof را نمی توان overload کرد.

عملگر typeof همچنین می تواند در نوع های جنریک باز مورد استفاده قرار گیرد. نوع هایی که دارای بیش از یک پارامتر نوع هستند، باید تعداد متناسبی وریگول (کاما) در خصوصیتشان باشند. مثال زیر چگونگی تعیین اینکه آیا نوع خروجی یک متد از نوع جنریک IEnumerable است یا نه را نشان می دهد. فرض کنید این متد نمونه ای از یک نوع MethodInfo باشد:

عملگر new

برای ساختن شیئ ها و احضار متدهای سازنده مورد استفاده قرار می گیرد. برای مثال:

Class1 obj  = new Class1();

همچنین برای ساختن نمونه هایی از نوع های بی نام ، کاربرد دارد:

var query = from cust in customers
            select new {Name = cust.Name, Address = cust.PrimaryAddress};

عملگر new همچنین برای احضار (invoke) کردن متد سازنده پیش فرض نوع های مقداری مورد استفاده دارد. مثلا":

int i = new int();

در بیان قبل، i با صفر مقداردهی اولیه می شود، که مقدار پیش فرض برای نوع int می باشد. تاثیر این بیان مشابه بیان زیر است:

int i = 0;

به خاطر داشته باشید که اعلان یک متد سازنده پیش فرض برای یک struct (ساختار) یک خطا محسوب می شود، زیرا همه نوع های مقداری بصورت پیش فرض دارای یک متد سازنده public (عمومی) هستند. برای تنظیم مقدار اولیه نوع struct ، امکان اعلان متدهای سازنده دارای پارامتر بر روی نوع struct وجود دارد، اما این کار فقط زمانی انجام می شود که مقداری به غیر از مقدار پیش فرض مورد نیاز باشد.

کلیدواژه namespace

کلیدواژه namespace برای اعلان حوزه (scope) استفاده می شود. این حوزه فضای نام به شما اجازه می دهد که کدتان را سازماندهی کنید و راهی برای ساختن نوع های منحصر بفرد را ارائه می دهد.

namespace SampleNamespace
{
    class SampleClass { }

    interface SampleInterface { }

    struct SampleStruct { }

    enum SampleEnum { a, b }

    delegate void SampleDelegate(int i);

    namespace SampleNamespace.Nested
    {
        class SampleClass2 { }
    }
}

ملاحضات

شما می توانید یک یا بیش از یکی از موارد زیر را در داخل یک namespace اعلان کنید:

• یک namespace دیگر
• class
• interface (رابط)
• struct (ساختار)
• enum (نوع شمارشی)
• delegate (وکیل/نماینده)

در هرصورت چه صریحا" در فایل کد منبع (Source file) سی شارپ ، namespace را اعلان کنید و چه اینکار را انجام ندهید، کامپایلر یک namespace اضافه می کند. در بعضی مواقع به عنوان فضای نامی سراسری به این namespace بی نام، رجوع می شود که در همه فایل ها موجود است. هر شناسه ای که در فضای نامی سراسری وجود دارد، برای استفاده در یک namespace نامدار قابل دسترسی است.

کلمه کلیدی goto

بیان goto روند اجرای برنامه را مستقیما" به یک بیان برچسب خورده منتقل می کند.

یک استفاده رایج از goto ، انتقال روند اجرای برنامه به برچسب default یا یک برچسب case خاص در بیان switch می باشد.

بیان goto همچنین برای بیرون آمدن از حلقه های تودرتوی عمیق کاربرد دارد.

مثال

مثال زیر طرز استفاده از goto در بیان switch را توضیح می دهد.

بیان for

حلقه for یک بیان یا بلوکی از بیان ها را تا زمانی که عبارت شرطی تعیین شده به false ارزیابی شود، مکررا" اجرا می کند. حلقه for برای شمارش (حرکت روی عناصر) آرایه ها و پردازش ترتیبی مفید است.

مثال

در مثال زیر، مقدار int i در کنسول نوشته شده و مقدار i هر بار توسط حلقه یکی افزایش می یابد.

class ForLoopTest 
{
    static void Main() 
    {
        for (int i = 1; i <= 5; i++)
        {
            Console.WriteLine(i);
        }
    }
}
/*
Output:
1
2
3
4
5
*/

وکیل ها (راهنمای برنامه نویسی #C)

نوع delegate ، امضای یک متد را تعریف می کند. وقتی شما یک وکیل (delegate) را نمونه سازی می کنید، می توانید آنرا به هر متدی با امضای سازگار با آن وکیل ، پیوند دهید. شما می توانید آن متد را از طریق نمونه ی delegate احضار (فراخوانی) کنید.

وکیل ها برای پاس دادن متدها بصورت آرگومان ، به متد های دیگر استفاده می شوند. مدیریت کننده های رویداد، چیزی جز متدهایی که از طرق delegate ها احضار شده اند، نیستند. شما یک متد سفارشی می سازید و کلاسی مثل windows control می تواند متد شما را در هنگام اتفاق افتادن یک رویداد (event) خاص، فراخوانی کند. مثال زیر طرز اعلان یک وکیل را نشان می دهد:

public delegate int PerformCalculation(int x, int y);

هر متدی از هر کلاس یا ساختار قابل دسترس که با امضای وکیل (شامل نوع برگشتی و پارامترهای ورودی) مطابقت داشته باشد، می تواند به به وکیل انتساب داده شود. متد می تواند static یا یک متد نمونه (instance method) باشد. این کار باعث می شود که بتوانیم با برنامه نویسی، فراخوانی های متد را تغییر دهیم، و همچنین کد جدیدی را در یک کلاس موجود، وارد کنیم. تا وقتی که امضای وکیل را می دانید، می توانید متد خودتان را به آن انتساب دهید.

کلیدواژه enum

کلمه کلیدی enum برای اعلان مجموعه شمارشی (enumeration) استفاده می شود. enumeration یک نوع متمایز شامل مجموعه ای نامدار از ثابت ها است که به آنها لیست شمارشی می گویند.

معمولا" بهترین راه، اعلان enum مستقیما" درون namespace است، در نتیجه همه کلاس های داخل namespace می توانند بصورت مساوی به آن دسترسی داشته باشند. هرچند، یک enum می تواند بصورت تودرتو ، درون یک کلاس یا ساختار (struct) قرار گیرد.

بصورت پیش فرض، اولین enumerator (اعضای enum) مقدار صفر دارد و بقیه اعضا مقدارشان بصورت متوالی، یکی یکی افزایش پیدا می کند.

enum Days {Sat, Sun, Mon, Tue, Wed, Thu, Fri};

در این لیست شمارشی، Sat مقدار صفر دارد، Sun مقدار 1 دارد، Mon مقدار 2 دارد و الی آخر. enumerator ها می توانند برای رونویسی مقدار پیش فرضشان، مقدار دهی اولیه شوند. برای مثال:

enum Days {Sat=1, Sun, Mon, Tue, Wed, Thu, Fri};

بیان if-else

بیان if ، اجرای یک بیان یا بلوکی از بیان ها را بر اساس مقدار یک عبارت بولی ، انتخاب می کند. در مثال زیر متغیر بولی result با true مقداردهی ، سپس در بیان if بررسی شده است. خروجی "The variable is set to true" است.

bool result = true;

if (result == true)
{
    Console.WriteLine("The variable is set to true.");
}
else
{
    Console.WriteLine("The variable is set to false.");
}

اگر عبارت ارزیابی شده در داخل پرانتز درست باشد، آنگاه بیان 

Console.WriteLine("The variable is set to true.");

اجرا خواهد شد. بعد از اجرای بیان if ، روند اجرای برنامه به بیان بعدی منتقل می شود. در این مثال else اجرا نشده است.

کلمه کلیدی double

کلمه کلیدی double بر یک نوع ساده با قابلیت ذخیره مقادیر ممیز-شناور 64-بیتی دلالت دارد. دقت و محدوده تقریبی نوع double بصورت زیر است:

• نوع: double
• محدوده تقریبی:

  ±5.0 × 10⁻³²⁴ to ±1.7 × 10³⁰⁸

• دقت: 16-15 رقم
• نوع دات نتی: System.Double

لیترال ها

بطور پیش فرض، با یک لیترال عددی حقیقی که در سمت راست عبارت انتساب قرار گرفته باشد به عنوان double رفتار می شود. اما ، اگر می خواهید با یک عدد صحیح به عنوان double رفتار شود، از پسوند d یا D استفاده کنید. برای مثال:

double x = 3D;

تبدیلات

شما می توانید نوع های عددی صحیح و نوع های ممیز-شناور را در یک عبارت با هم ترکیب کنید. در چنین موردی ، نوع های صحیح به نوع های ممیز-شناور تبدیل می شوند. ارزیابی عبارت، بر اساس قوانین زیر انجام می شود:

• اگر یکی از نوع های ممیز-شناور double باشد،عبارت به صورت double ارزیابی می شود. در عبارت های بولی بصورت bool ارزیابی می شود.
• اگر هیچ نوع double ی در عبارت وجود نداشته باشد، به صورت float ارزیابی خواهد شد. در عبارت های بولی بصورت bool ارزیابی می شود.