برنامه نویسی نیمه حرفه ای سی شارپ / درس چهاردهم

بسم الله الرحمن الرحیم

سلام.

امیدوارم به اندازه کافی تمرین کرده باشید. خوب بدون معطلی به ادامه درس می پردازیم. تا اینجا فقط داریم در مورد خود زبان سی شارپ یه چیزایی (هرچند خیلی ساده و مقدماتی) یاد می گیریم. اما به نظر میرسه برای اینکه بتونیم واقعا برنامه نویس باشیم به چیزی بیش از یادگیری تئوری یک زبان برنامه نویسی نیاز هست و آن هم 3 چیز مهم هست. تمرین تمرین تمرین!!

در این درس می خواهیم در مورد Class ها بیشتر صحبت کنیم. باید بدونیم که برنامه نویسی سی شارپ کلا" بر اساس اشیاء و کلاس ها می باشد، در صورتی که اکثر افرادی که در این زبان برنامه نویسی می‌کنند، با این روش (برنامه نویسی شئ گرا) برنامه نویسی نمی کنند. یعنی ممکن است یک زبان برنامه نویسی ذاتا" شئ گرا باشد، اما یک برنامه نویس کمترین استفاده را از این امکان فوق‌العاده برنامه نویسی داشته باشد. اما قبل از اینکه بتوانیم برنامه ای را بصورت شئ گرا بنویسیم باید اساس این روش برنامه نویسی که همان Class ها هستند را بهتر بشناسیم. قبلا از لحاظ تئوریک با مفهوم کلاس ها و اشیاء آشنا شدیم.

کلمه کلیدی struct

نوع struct یک نوع مقداری است که بطور معمول برای کپسوله کردن گروهای کوچک از متغیرهای وابسته به هم مورد استفاده قرار می گیرد. برای مثال مختصات یک مستطیل یا مشخصات یک فقره کالا از صورت حساب. مثال زیر یک اعلان ساده struct را نشان می دهد:

public struct Book
{
    public decimal price;
    public string title;
    public string author;
}

ملاحظات

ساختارها (struct) همچنین می توانند حاوی سازنده ها، ثابت ها، فیلدها، متدها، پراپرتی ها، شاخصگرها، عملگرها، رویدادها و نوع های تودرتو باشند، هرچند اگر به چندین عضو از چنین اعضایی نیاز باشد، شما می بایست بجای ساختن struct به ساختن کلاس فکر کنید.

ساختارها می توانند یک رابط را پیاده سازی کنند ولی نمی توانند از ساختارهای دیگر ارث بری کنند. به همین علت اعضای ساختار را نمی توان بصورت protected اعلان کرد.

اصلاحگر static

از اصلاحگر static برای اعلان یک عضو ایستا استفاده کنید. اعضای ایستا (static) بجای اینکه به شئی خاصی متعلق باشند ، به خود نوع وابستگی دارند. اصلاحگر static را می توان با کلاس ها ، فیلدها ، متدها ، پراپرتی ها ، عملگرها ، رویداد ها و سازنده ها استفاده کرد ، اما نمی توان از آنها برای شاخصگرها (indexer) ، مخرب ها یا نوع هایی دیگر بجز کلاس ها استفاده کرد.

مثال

کلاس زیر بصورت static اعلان شده و فقط حاوی متدهای static می باشد:

static class CompanyEmployee
{
    public static void DoSomething() { /*...*/ }
    public static void DoSomethingElse() { /*...*/  }
}

یک ثابت یا اعلان نوع بصورت ضمنی عضوی static است.

نمی توان از طریق یک نمونه (instance) به یک عضو ایستا رجوع کرد. در عوض ، می توان از طریق نام نوع به آن مراجعه کرد. برای مثال ، کلاس زیر را در نظر بگیرید:

public class MyBaseC
{
    public struct MyStruct
    {
        public static int x = 100;
    }
}

کلمه کلیدی public

کلمه کلیدی public یک اصلاحگر سطح دسترسی برای نوع ها و اعضای نوع است. دسترسی public بیشترین سطح دسترسی مجاز است. هیچ محدودیتی در دستیابی به اعضای public (عمومی) وجود ندارد. مانند مثال:

class SampleClass
{
    public int x; // No access restrictions.
}

مثال

در مثال زیر، دو کلاس با نامهای PointTest و MainClass اعلان شده اند. اعضای عمومی x و y از کلاس PointTest مستقیما" توسط MainClass دستیابی می شوند.

class PointTest
{
    public int x; 
    public int y;
}

class MainClass4
{
    static void Main() 
    {
        PointTest p = new PointTest();
        // Direct access to public members:
        p.x = 10;
        p.y = 15;
        Console.WriteLine("x = {0}, y = {1}", p.x, p.y); 
    }
}
// Output: x = 10, y = 15

اگر سطح دسترسی public را به private یا protected تغییر دهید، پیغام خطای زیر را دریافت خواهید کرد:

'PointTest.y' is inaccessible due to its protection level.

اصلاحگر new

کلمه کلیدی new وقتی به عنوان اصلاحگر (modifier) استفاده می شود، صریحا" یک عضو که از یک کلاس پایه ای به ارث رفته است را مخفی می کند. وقتی شما یک عضو ارثی را مخفی می کنید، نسخه مشتق شده ی عضو ، جایگزین نسخه کلاس پایه می شود. هرچند شما می توانید بدون استفاده از اصلاحگر new اعضا را مخفی کنید اما نتیجه آن یک اخطار از طرف کامپایلر است. اگر شما برای مخفی کرد یک عضو، صریحا" از new استفاده کنید، از این اخطار اجتناب شده و این حقیقت که نسخه مشتق شده نامزد جایگزینی است را مستند می کند.

برای مخفی کردن یک عضو ارثی، آن را در کلاس مشتق شده با یک نام یکسان اعلان کنید و آنرا با اصلاحگر new اصلاح کنید. برای مثال:

public class BaseC
{
    public int x;
    public void Invoke() { }
}
public class DerivedC : BaseC
{
    new public void Invoke() { }
}

در این مثال، BaseC.Invoke توسط DerivedC.Invoke مخفی است. مخفی سازی روی فیلد x مؤثر واقع نمی شود ، به این دلیل که با یک نام مشابه مخفی نشده است.

کلیدواژه class

کلاس ها با استفاده از کلمه کلیدی class ، بصورتی که در مثال زیر نشان داده شده، اعلان می شوند.

class TestClass
{
    // Methods, properties, fields, events, delegates 
    // and nested classes go here.
}

ملاحظات

بر خلاف ++C ، در #C فقط یک ارث بری مجاز است. به بیانی دیگر، پیاده سازی یک کلاس فقط می تواند از یک کلاس پایه ای ، ارث بری شود. هرچند، یک کلاس می تواند بیش از یک رابط (interface) را پیاده سازی (implement) کند. جدول زیر مثال هایی از ارث بری کلاس و پیاده سازی رابط را نشان می دهد.

ارث بری	مثال
بدون ارث بری	class ClassA { }
ارث بری یگانه	class DerivedClass: BaseClass { }
بدون ارث بری، پیاده سازی دو رابط	class ImplClass: IFace1, IFace2 { }
ارث بری یگانه، پیاده سازی یک رابط	class ImplDerivedClass: BaseClass, IFace1 { }